Aan tafel!!!
Uit eten in Frankrijk is altijd een feest. De kleinste restaurantjes hebben vaak de lekkerste gerechten (en ook maar weinig keus). Hier staan enkele adressen uit onze ervaringen geput. Wie kan aanvullen, mailt naar ons en we zullen de bijdrage graag opnemen. Als je niet veel te doen hebt, is het zeer aan te bevelen om de lunch in een van deze restaurants te gebruiken. Daarna moet je wel kunnen uitpuffen.
Uit eten is in Frankrijk niet zo duur als in Nederland, al stijgen de prijzen wel elk jaar een beetje. Maar je kan nog steeds voor goed onder de 20 euro per persoon een viergangenmenu tot je nemen. Een fles wijn voor tussen de 10 en 15 euro is niet ongewoon. Je kan echter ook een pichet (karaf) nemen. Lekker en goedkoper. Als ze vragen hoe je je vlees wilt, weet dan dat ‘bien cuit’ betekent dat het vlees door en door is gebakken en nog eens is gebakken. ‘Saignant’ is eerder rosé dan echt rood. Wie rood vlees wil, vrage om ‘bleu’.
Wie er niet meer op uit kan of wie gewoon een avond lekker thuis wil zitten, vindt onderaan deze pagina enkele recepten die de naam Bourbon mogen dragen.
Le 16 Arts, Chatel Montagne (04 70 59 30 69)
In Chatel Montagne is het restaurant Le 16 Arts, voorheen l’Escapade, gelegen op de hoek van het plein met de grote kerk. Het heeft een groot terras waar je bij mooi weer buiten kan eten. Het restaurant heeft een gigantische eetzaal op de eerste verdieping. Op de begane grond is er een café met veel formica. De prijzen zijn redelijk voor Frans begrippen en de kwaliteit is uitmuntend, want de kok is geweldig. Er hangt ook pontificaal een foto van hem met de grote Paul Bocuse, waar hij heeft gewerkt. Die Bocuse moet wel een goede leermeester zijn geweest, want het eten is hier van een hemelse staat. De bediening is vriendelijk als je de bazin eenmaal hebt leren kennen. Meestal is het binnen achter de tap betalen. De naam van het restaurant is een woordgrapje à la de SMS-taal: ‘le 16 arts’ spreek je uit als ‘le ceasar’.
Le Relais Du Lac, le Mayet-de-Montagne, avenue lac (04 70 59 70 23)
Dit restaurant ligt net buiten Le Mayet richting La Loge des Gardes bij een meer (toeval natuurlijk). Het is mooi ouderwets ingericht en het is in de tijd dat wij er wonen al drie keer van eigenaar verwisseld. Van de eerste eigenaren speelde de man voortdurend op de accordeon speelde ter verhoging van de eetvreugde. Dat moet je nu missen, maar daar staat tegenover dat er nu in ieder opzicht betere muziek is te beluisteren. De kaart is goed en de prijzen zijn niet onvriendelijk met dito menu’s. Als je ‘fruit du lac’ bestelt, krijg je een bord vol gefrituurde vingergrote visjes. Compleet met kop, staart en de rest. Het is net patat.
La Vieille Auberge, Le Mayet-de-Montagne, place eglise 12 (04 70 59 34 01)
Het restaurant ligt in het straatje achter de kerk van Le Mayet. Er is een uiterst hartelijke bediening die je voortdurend bijpraat over de juiste uitspraak van de wijnen en gerechten. De kaart is niet groot en wordt zelden vernieuwd, maar hij is wel van uitstekende kwaliteit. Doordeweeks eet je een heerlijk menu van de dag voor een paar euro. Bij warm weer hebben ze een vlonder bij de kerk gezet met enkele parasols.Ook is een tuin achter het restaurant tot eetplaats omgetoverd. Daar zitten met mooi weer de buitenlanders. Een echte Fransman eet binnen. Het restaurant zit in twee naast elkaar gelegen gebouwen. Het hoofdgebouw heeft een wcdie je alleen buitenom kan bereiken.
Auberge Du Parc, Le Breuil (04 70 99 24 91)
Midden in Le Breuil, aan de linkerkant van de hoofdstraat van ons huis af gerekend, ligt dit restaurant. Je rijdt door een poort naar achteren voor een parkeerplaats. Het ziet er prachtig uit, maar… De kok is gevlucht.
Het is een verlies voor de eters in de wijde omgeving want de keuken was heerlijk Baskisch. Een Duitser heeft het geheel met zijn vrouw overgenomen en er een chambre d’hôte van gemaakt. Je kan er alleen nog eten als je er ook slaapt. Wel kan je er op het fraaie terras van een ijsje genieten of een non-alcoholische versnapering tot je nemen. De Franse regels voor table d’hôte verbieden het schenken van drank buiten etenstijd.
Auberge du bois Montgenet, Isserpent (04 70 41 31 24)
Een landgoed met een gigantische barbeque binnen. Dat is de beste omschrijving voor de grillade. Als je veel vlees wilt, moet je hier heen gaan. Je kan zelfs 1,4 kilo koe op je bord krijgen. Dat moet je wel een dag van tevoren bestellen. Jean-Claud en zijn vrouw staan dan op je te wachten. De kaart is klein, niet erg gevarieerd, maar JC kan barbecueën als de allerbeste. Het is voor Franse begrippen wel prijzig. Met z’n tweeën ben je voor een uitgebreid diner, inclusief wijn en borrel na, zeker 60 euro kwijt. Om er te komen, kan je binnendoor, maar raadpleeg daarvoor de detailkaarten. De snelste weg met de auto is naar de D7 (de weg tussen Lapalisse en Mayet). Linksaf, richting Lapalisse en na een paar kilometer weer linksaf naar Cusset. De eerste echte weg naar rechts staat al Auberge du bois Montgenet aangegeven.
Chez Jos et Karine, Bert (04 70 99 62 29)
Een Belgisch echtpaar met zoon runt dit restaurant in het hart van Bert op een plein naast een openbaar toilet. Bert ligt in de buurt van Lapalisse. De keuken heeft in zoverre Belgische invloeden dat de patat formidabel is en mét mayonaise wordt geserveerd. Men spreekt daar dus ook Nederlands. Het eten is wat de pot schaft, maar voor een prijs rond de 15 euro inclusief een volle karaf wijn. Het is geen hoogstaand culinair feest, maar wel ongelooflijk gezellig en vooral hartelijk (behalve als de baas zijn bui niet heeft, maar die staat gelukkig meestal in de keuken).
Hotel Du Bourbonnais, Lapalisse, Place du 14 Juillet 1 (04 70 9 929 23)
Je gaat een aantal decennia terug in de tijd in dit restaurant. De bediening is ook van die tijd. Het tafelzilver komt er nog aan te pas en een serene stilte zorgt voor de juiste ambiance. De kaas en de nagerechten (taart, taart en nog eens taart) worden met een trolley bij je langs gebracht. Alleen de nagerechten zijn de moeite van een bezoek al waard.
Le Moulin Marin, Lapalisse, Route de Varennes sur Teche (04 70 99 08 53)
Een gigantische watermolen met een groot restaurant. De keuken is zeer goed, niet echt goedkoop en de entourage is luxe. Een echte aanrader.
Recepten (geen garantie)
De Bourbonnaise heeft een historische eetcultuur. Zelfs in de middeleeuwen waren er recepten die verwezen naar deze streek. Marleen Willebrands heeft me een paar toegestuurd die staan in de door haar bezorgde tekstuitgave van het Cocboeck van Carolus Battus dat de eerste druk beleefde in Dordrecht in 1593. Voor wie het wil proberen, heb ik een korte toelichting bijgevoegd.
Om borbonoysche spijse te maken
Neempt eenen pot soete melcks ende doeter boter in ende bloeme ende 12 doyeren van eyeren cleyn geclopt ende laet dit tsamen sieden ende alst ghenoech is, latet cout werden ende doeter suycker in ende onderroeret wel ende dienet, stroyter op wat ghy wilt.
Flinke hoeveelheid volle melk met boter, bloem en losgeslagen eidooiers (12 staan er hier, mag ook wat minder als je je beperkt in de hoeveelheid van de andere ingrediënten) door en door warm laten worden tot een dikke saus en dan afkoelen en suiker naar smaak toevoegen, goed roeren. Lekker op alles.
Om een borbonnoyse taerte te maken
Neemt tot een middelbaer schotel een pinte soeten room, vier doeyeren van eyeren cleyn geclopt met eenen croes roosewater ende doeter so veel bloeme by als u goet dunckt om de spijse redelick dick te hebben ende latet so staen sieden op colen ende roeret wel dattet niet en verbrande en alst dus ghesoden is met den room, so doeter wel suycker in ende latet noch wat sieden totdat u dunct dattet genoech is ende latet dan wat coelen ende doeget in u deegh. Latet backen ende als ghyse opdient so stroyter canneel ende suycker op hete scheel wildy.
Een pan vullen met een halve liter room, vier losgeslagen eidooiers, een kopje rozenwater (te halen in een toko of andere aangemaakte siroop kiezen) en voldoende bloem om een dikke saus te krijgen. Verwarmen en roeren. Eventueel suiker toevoegen. En dan in een bakvorm met daarin een blind gebakken taartbodem.
Tarte Bourbonnaise
In een Frans middeleeuws kookboek staat diezelfde taart. Hij is nu wat hartiger.
Bak blind een taartbodem (of koop er een) en vul die met een mengsel van 200 gram crème fraîche, 5 eieren, 70 gram geraspte harde kaas of 100 gram blauwe kaas, fijngeprakt. Peper toevoegen naar smaak en de bodem er mee vullen. Bakken in de oven tot de vulling goudkleurig, stevig en gerezen is.
Tarte Bourbonnaise sucré
Voor de zoetekauwen wordt in een weer ander Frans kookboek de kaas vervangen door suiker, sinasappelsap en gekonfijte sinaasappelschilletjes. De bodem wordt gemaakt van bloem, melk ei en boter. Er zijn ook nog variaties met appelschijfjes of rabarber.
Maar nu is het tijd voor iets met meer ‘bite’:
Dit komt uit een internetkookboek. De chef laat door zijn woordkeuze merken dat hij echt niet van de straat is…
Omelet Bourbonnaise
Ingrediënten:
8 eieren – 400 gram aardappels – 200 gram vers spek – 2 eetlepels room – 50 gram geraspte Gruyère – 60 gram boter- zout, peper
Schil de aardappels, was ze en snij ze in brunoise (da’s in kleine blokjes). Snij het spek in julienne (dus in reepjes als luciferhoutjes). Smelt 30 gram boter in een pan en sauteer (da’s deftig voor bakken) hierin de stukjes aardappel en de spek gedurende 15 minuten onder af en toe roeren. Als de aardappels gaar zijn, breken we de eieren in een kom, geven er zout en peper over en kloppen ze los. Giet deze eimassa over het aardappelmengsel en laat het aan twee kanten sauteren. Voor het sauteren van de tweede kant laten we de omelet op een bord glijden en keren dit om in de pan. Neem per kant 4 minuten. Rol de omelet niet op, maar geef ze zoals ze is op een voorverwarmde schaal.
Een ander hartig gerecht is ook breed verspreid en komt zelfs in de Allerhande voor.
Konijn Bourbonnaise
Ingrediënten:
1 jong konijn – 80 gram boter – 1 dl azijn – 4 sjalotjes – 4 dl slagroom – 2 citroenen – 50 gram aalbessengelei – 30 gram bloem – 1 glaasje cognac – zout, peper
Snij de citroenen doormidden en pers ze uit. Snij het konijn in stukken, doe die in een kom, geef er zout en peper over, besprenkel met citroensap en laat een uur marineren. Schil de sjalotjes en hak ze fijn. Smelt 30 gram boter in een pan en laat hierin de sjalotjes gedurende 3 minuten sauteren. Schenk er dan de azijn op en laat deze tot 1/4 reduceren op hoog vuur. Geef er dan de bloem bij. Meng goed en voeg de room toe en de aalbessengelei. Geef er peper en zout bij en laat op klein vuur zachtjes 15 minuten koken. Smelt ondertussen de rest van de boter in een pan en sauteer hierin de stukken konijn bruin. Als ze bruin zijn flamberen we met de cognac. Geef er nu de bereide saus over en laat op zacht vuur een uur sudderen. Doe dan de stukken konijn op een voorverwarmde schaal, passeer de saus en schenk ze over het konijn. Serveer meteen.
Eenvoudig en voedzaam is de Boeuf à la Bourbonnaise.
Snij anderhalve kilo rundvlees (sukadelappen of iets dergelijks) in stevige blokken, bak die in boter aan met 3 grote klein gesneden uien, enkele tenen knoflook, wat zout en peper naar smaak. Doe er vervolgens een glas rode wijn, een blikje tomatenpuree en water bij en stoof de hele boel voor een half uur.
Gooi er dan wat basilicum en tijm bij, stukjes wortel, gesneden selderijknol en een scheut tomatenketchup, naar keuze kunnen er dan ook nog paddenstoelen (champignons) worden toegevoegd. Laat de hele boel nog een uurtje of 3 sudderen zonder te koken. Je kunt er van alles bij eten, bijvoorbeeld puree, maar ook gewoon hompen stokbrood. Veel wijn en veel mensen en een avond uit de pot graaien, wat wil je nog meer?
Voor de visliefhebber een forel op zijn Bourbons.
Maak de forel schoon, droog ‘m en besprenkel ‘m met wat citroensap. Bak ze aan twee kanten op hoog vuur snel bruin. Draai dan het vuur terug. Snij paddenstoelen (champignons of andere stevige fungi) in plakjes. Bak die in boter gaar, gooi er vervolgens wat citroensap bij. Meng enkele (afhankelijk van de hoeveelheid forel) eidooiers met een stevige hoeveelheid zure room. Voeg er de paddenstoelen aan toe en verwarm het onder voortdurend roeren, maar laat de massa niet koken! De forellen moeten intussen gaar zijn.
Leg ze op een verwarmd bord (gebruik een lange soepele spatel om ze heel te houden) en giet de saus er over. Afmaken met wat peterselie.
Poulet Bourbonnais
Ook nog een recept voor de kipliefhebbers
Een kip in stukken delen of losse kipdelen kopen. De kip in een braadpan aanbraden. Vervolgens twee uien in grove stukken meebakken. Wat bloem er over heen strooien, goed roeren. Twee glazen droge witte wijn er bij gieten, een bouquet garni er in hangen, wat zout en peper. Met water of bouillon aanlengen tot de kip onder staat.. Een uurtje sudderen en dan een bakje champignons toevoegen en nog even doorpruttelen. Vlak voor het serveren enkele lepels crème fraîche er doorheen lepelen.